Verkorte tekst: Kennisrotonde (2018) 360-antwoord-effect-van-complimenten
Is er verschil tussen verschillende soorten complimenten?
(Bijvoorbeeld complimenten over eigenschappen versus complimenten over inzet).
Complimenten krijgen heeft een positief effect op het zelfvertrouwen, mits dit op de juiste manier gedaan wordt.
Een effectief compliment is specifiek en betreft het gedrag. Mensen complimenteren op hun inzet is effectiever dan complimenteren op hun intelligentie. Complimenten kunnen ook averechts werken, bijvoorbeeld wanneer er geen veilig klimaat heerst in de groep (het team) of als er niet zorgvuldig omgegaan wordt met het geven van complimenten. Het geven van een effectief compliment is een vorm van effectief feedback geven.
Het is fijn om complimenten te ontvangen. Complimenten motiveren en geven een zelfverzekerd gevoel.
Welke complimenten zijn effectief?
Niet alle complimenten zijn even effectief.
Een effectief compliment is specifiek, betreft het gedrag en is oprecht.
Het helpt om te benoemen wat het effect is van het gewenste gedrag: ‘fijn dat je op tijd bent (wat je doet), zo hoef je straks niet weer bijgepraat te worden (effect).’
Voorbeelden van niet-effectieve complimenten zijn: ‘je bent altijd zo eerlijk’, ‘wat ben jij aardig’, ‘ik vind je een spontane meid’. Deze complementen zijn erg algemeen en gaan over een eigenschap in plaats van over gedrag.
Negatieve effecten van complimenten
Het geven van complimenten kan ook averechts werken, zelfs wanneer deze op een ‘effectieve manier’ wordt gegeven.
Wanneer er geen veilig klimaat heerst of als er niet zorgvuldig omgegaan wordt met het geven van complimenten, kan dit negatieve gevolgen hebben.
- Complimenten kunnen zorgen voor een gevoel van schaamte bij verlegen mensen die niet willen opvallen.
- Wanneer een compliment gebruikt wordt om iemand iets te laten doen of bepaald gedrag te bevorderen, kan dit bij mensen overkomen als manipulatie, waar ze eventueel negatieve associaties mee hebben. Hierdoor kan weerstand ontstaan.
- Complimenten kunnen een negatief effect hebben als sommige mensen veel vaker dan andere worden gecomplimenteerd. Bij mensen die weinig of nooit worden gecomplimenteerd kan dit gevoelens van minderwaardigheid veroorzaken en bij mensen die overmatig veel complimenten krijgen gevoelens van superioriteit.
- Wanneer er teveel complimenten gegeven wordt, zien mensen de betekenis van de complimenten niet meer.
Feedback
Een compliment is niet altijd feedback, bijvoorbeeld een compliment over iemands uiterlijk. Een effectief compliment is echter wel een vorm van feedback.
Bij het geven van constructieve feedback wordt het huidige gedrag, het effect daarvan en het gewenste gedrag benoemd. Het gaat bij dit soort feedback dus over veranderbaar gedrag.
Een andere overeenkomst is dat niet-specifieke feedback niet effectief is. Als het gedrag van mensen niet specifiek benoemd wordt, kan dit zelfs tot negatieve resultaten leiden en het zelfvertrouwen van mensen negatief beïnvloeden. De kwaliteit van feedback is belangrijker dan de frequentie van de feedback. De timing is heel belangrijk, feedback is het meest effectief onmiddellijk na het uitvoeren van de taak.
Persoonsgericht feedback zorgt vaak voor een toename van afhankelijk gedrag van mensen en leidt nooit tot betere leerresultaten.
Feedback moet net zoals het geven van complimenten gericht zijn op inspanning en betrokkenheid.